Tekort aan talent: Het sleutelwoord op de arbeidsmarkt is niet meer alleen ‘jobs, jobs, jobs’ maar ook ‘skills, skills, skills’.

Hoewel er in België momenteel niet minder dan 130.000 jobs beschikbaar zijn, zegt 35% van de Belgische werkgevers dat ze wervingsproblemen ondervinden.  Dat blijkt uit de 12^e editie van de wereldwijde enquête over het tekort aan talent die door ManpowerGroup in 43 landen en grondgebieden, waaronder België, werd georganiseerd.  De arbeidsmarkt is in volle transformatie onder druk van de digitalisering en van de nieuwe technologieën. Er worden sneller banen gecreëerd. Maar tegelijk wordt de kloof tussen vraag en aanbod van competenties alsmaar groter. In de marge van deze enquête deelt de HR-groep zijn visie om dit tekort aan gekwalificeerd personeel op te lossen en breidt ze haar rol op de arbeidsmarkt uit.

“Het tekort aan talent bereikt een nieuw record in België en de rest van de wereld”zo luidt de uitleg van Philippe Lacroix, Managing Director ManpowerGroup BeLux.“Bovendien hypothekeert het de groei van de bedrijven. De paradox van de ’talent mismatch’ die onze arbeidsmarkt sinds vele jaren kenmerkt, werd nog maar eens bewijzen naar aanleiding van de publicatie van de vacaturecijfers door Eurostat. Met 3,5% openstaande vacatures in het 1^e kwartaal van dit jaar ligt ons land ver boven het Europese gemiddelde van 2,2%. Het sleutelwoord op de arbeidsmarkt is dus niet meer alleen ‘jobs, jobs, jobs’ maar ook ‘skills, skills, skills’. Het plan dat de regering binnenkort zal implementeren in de strijd tegen het tekort aan werkkrachten, zal zich niet beperken tot uitsluitend technische competenties (hard skills) of knelpuntberoepen, maar ook tot de fameuze interpersoonlijke ‘soft skills’. Deze zachte competenties – vermogen om samen te werken, problemen op te lossen of te communiceren –  zullen bepalend zijn in de digitale wereld waarin mensen en robots zullen moeten interageren en waarin arbeid heruitgevonden wordt.”

1. De wervingsproblemen zijn in de drie gewesten en in de hele wereld groter geworden

Op nationaal niveau verklaart 35% van de 754 werkgevers die door ManpowerGroup werden ondervraagd, moeilijkheden te ondervinden om hun vacatures in te vullen. Dat is een stijging van 11% ten opzichte van de laatste editie van de enquête die in 2016 werd gevoerd. Ondanks de verschillende dynamieken op de arbeidsmarkten laat het tekort aan werkkrachten zich voelen in de drie gewesten van het land. 38% van de werkgevers in Vlaanderen (stijging van 7%), 35% in Brussel (stijging van 13%) en 30% in Wallonië (stijging van 17%) wordt hiermee geconfronteerd.

2. De top 10 van knelpuntberoepen nog steeds aangevoerd door de technische beroepen

Zoals bij de vorige edities wordt de top 10 van de jobs waarvoor werkgevers wervingsproblemen ondervinden nog steeds aangevoerd door de technische en handarbeid. Het klassement, dat werd opgesteld aan de hand van de antwoorden die werden ontvangen op basis van een lijst van 150 beroepen, wordt aangevoerd door de geschoolde arbeiders (elektriciens, lassers, metsers, enz.), gevolgd door de technici (onderhoud, productie) en de chauffeurs op de 4^e plaats. Ook de specialisten zijn sterk vertegenwoordigd: boekhoudkundige en financiële profielen (3^e), ingenieurs (8e) en IT-profielen (9e). Zoals elk jaar staan de commerciële medewerkers (5e) en de administratieve profielen (6^e) in de top 10 van de meest gezochte functies. Dat hoeft niet te verbazen als je weet dat het tekort aan talenkennis een grote rem is bij het werven. Opmerkelijk is ook het opduiken van gespecialiseerde functies (experten – 7e), zoals projectmanagers en juristen. De evolutie van de organisatiewijzen van de bedrijven heeft de rol van de projectmanagers sterker gemaakt. Zij moeten beschikken over tal van competenties, met name wat soft skills betreft.  Tot slot duikt ook het horecapersoneel (10^e) terug de door ManpowerGroup opgestelde top 10 van knelpuntberoepen binnen.

De top 10-lijsten van de knelpuntberoepen van de gewesten zijn vrij gelijklopend. In de drie gewesten van het land bekleden de geschoolde arbeiders de eerste plaats.  Opmerkelijk is de aanwezigheid van de onderwijzers op de 2e plaats in Wallonië en op de 7^e plaats in Brussel. Ook de werving van professionals in de gezondheidszorg is moeilijk in Wallonië (6^e) en Vlaanderen (8^e).

Top 10 : Brussel – Vlaaanderen – Wallonië

3. De uitdaging van het tekort aan talent wordt groter naarmate de omvang van de bedrijven 

De grote bedrijven (≥ 250 werknemers) ondervinden dubbel zoveel problemen bij het vinden van gekwalificeerd personeel dan de microbedrijven (< 10 werknemers). 64% van de werkgevers van de grote bedrijven zegt immers geconfronteerd te worden met het tekort aan talent tegenover 31% van de kleine kmo’s. In de andere bestudeerde segmenten ondervinden meer dan één werkgever op twee moeilijkheden om openstaande vacatures in te vullen, 51% in de kleine bedrijven (10 tot 49 werknemers) en 58% in de middelgrote bedrijven (50 tot 249 werknemers).

4.  Waarom melden werkgevers dat ze moeilijk de juiste profielen vinden? 

Terwijl de bedrijven zich digitaliseren, zich automatiseren en zich transformeren, is het goede evenwicht vinden tussen de technische competenties en de interpersoonlijke competenties de grootste uitdaging geworden bij het werven van personeel. En nochtans is 34% van de werkgevers van mening dat de kandidaten niet over de nodige competenties beschikken (20% klaagt over het gebrek aan ‘hard skills’ en 14% over het gebrek aan ‘soft skills’). 36% van de ondervraagde werkgevers ontvangt te weinig of geen kandidaturen naar aanleiding van hun jobadvertenties, terwijl 20% van mening is dat de kandidaten niet genoeg ervaring hebben.  “Deze vaststelling legt de zwakte van onze werkkrachten bij het verlaten van de school bloot, maar ook een gebrek aan opgebouwde competenties door de jaren heen, door een gebrek aan mobiliteit of permanente opleiding“ voegt Philippe Lacroix er nog aan toe. In de nieuwe digitale wereld worden de soft skills belangrijker, ongeacht of het nu gaat om het vermogen om samen te werken (75%), problemen op te lossen (64%), mondeling en schriftelijk te communiceren (61%) of blijk te geven van klantgerichtheid (61%).

5.  Opleiding en een beroep doen op andere types van werkkrachten prioritair 

“Om deze uitdaging van de Skills Revolution en van de groeiende tekorten aan werkkrachten het hoofd te bieden, moeten de human resources een centrale rol spelen door een nieuwe leercultuur te implementeren. Die nieuwe leercultuur is een garantie voor betere prestaties voor het bedrijf en een verhoogde inzetbaarheid voor de medewerkers”, laat Philippe Lacroix weten.  Uit de enquête van ManpowerGroup blijkt dat bedrijven duidelijk hebben begrepen hoe belangrijk het is zich te concentreren op opleiding en de ontwikkeling van competenties (56%). De toevlucht tot andere types van werknemers (uitzendarbeid, freelancers of consultants) om de tekorten het hoofd te bieden, is een oplossing die door 41% van de werkgevers wordt aanbevolen. Er wordt ook vastgesteld dat rekruteerders realistischer zijn geworden door zich bereid te tonen hun vereisten te herzien bij het opstellen van hun wervingsprofielen (34’%). Slechts één ondervraagde werkgever op tien (11%) waagt zich daarentegen op het pad van de salarisverhogingen met het doel om talenten aan te trekken.

6. Hoe groot zijn de wervingsproblemen wereldwijd?

Op wereldniveau zegt 45% van de 43.000 werkgevers die door ManpowerGroup in 43 landen werden ondervraagd, moeilijkheden te ondervinden bij het vinden van het geschikte profiel. Dat is de hoogste score sinds 12 jaar, een toename van 5 punten ten opzichte van 2016 (40%). De meest getroffen landen zijn in volgorde: Japan (89%), Roemenië (81%) en Taiwan (78%).  De Verenigde Staten (46%) bevinden zich op het niveau van het wereldwijde gemiddelde, terwijl China het minst getroffen land is (13%).  De Europese landen worden niet gespaard en de werkgevers ondervinden in verschillende mate wervingsproblemen in Duitsland (51%), Zweden (42%), Italië (37%), Zwitserland (33%), Frankrijk (29%), Spanje (24%), Nederland (24%) en het Verenigd Koninkrijk (19%) .

7. Het tekort aan talent oplossen. Een pragmatische aanpak

Om te slagen in de digitale wereld, is er meer dan ooit een snelle en doelgerichte aanpak nodig. Om het ritme van de huidige skills revolution te volgen, is ManpowerGroup voorstander van de implementatie van een talentmanagementstrategie met vier kernelementen:

–  BUILD (Bouwen): Investeren in leren en ontwikkeling om uw talentenpool uit te bouwen

–  BUY (Kopen): Zich richten tot de externe markt om het beste talent te vinden dat intern niet binnen de vereiste tijdspanne kan worden ontwikkeld

– BORROW (Lenen): Talentgemeenschappen cultiveren buiten de organisatie, door een beroep te doen op deeltijdse werknemers, zelfstandigen, contractors en uitzendarbeid om de bestaande competenties aan te vullen

– BRIDGE (Bruggen bouwen): De mensen helpen vooruitgang te boeken in nieuwe functies binnen of buiten de organisatie

8. Evolutie van de rol van Manpower

Als gevolg van deze veranderingen en van het tekort aan talent evolueert Manpower en beperkt het zich niet meer tot het afstemmen van vraag en aanbod van competenties. “We moeten het aanbod van talenten op de arbeidsmarkt uitbreiden,” legt Philippe Lacroix verder uit. “Concreet gaan we onze rol van coach naar onze kandidaten toe uitbreiden door ze te helpen het potentieel dat in hen zit bloot te leggen, maar ook door meer specifieke opleidingsparcours aan te bieden”. Elk jaar leidt Manpower meer dan 1.000 kandidaten op via zijn Manpower Logistics Academy (met een tewerkstellingsgraad van 70%). In 2018 heeft de HR-groep de Manpower Technical Academy gelanceerd als antwoord op het tekort aan talent in de industrie.

Voor meer informatie over het wereldwijd tekort aan talent, kunt u terecht op de microsite  www.manpowergroup.com.  Daar vindt u een interactieve tool waarmee u de tekorten kunt visualiseren, evenals verschillende blogs.

Rapport: ‘Solving the Talent Shortage’

Resultaten Enquête Tekort aan Talent (Belgie & internationaal)

Ingografiek : Tekort aan Talent 2018